Gemeente van onze Heer Jezus Christus,

Aan het begin van deze dienst hebben we gekeken naar het filmpje dat de tieners hebben gemaakt. Het verhaal van Jezus’ sterven en opstanding, en dan in Lego, met elkaar gefilmd door de tieners en aan elkaar geplakt tot wat wij gezien hebben. Ik vond het filmpje zelf mooi en ik heb begrepen dat het jullie heeft geholpen om je in te leven in dat wat er allemaal met en rond Jezus gebeurd is, en dat vond ik ook mooi om te horen.
Daarna hebben we het evangelie van de opstanding gelezen zoals Marcus dat vertelt. En, dat viel je misschien wel op, dat is toch niet helemaal hetzelfde. Het is in Marcus alsof het filmpje in minuut 4.33 op zwart gaat en dan in 4.52 bij de ‘huh’ van de soldaten weer verder gaat. Van wat daar tussenin gebeurd is, wordt niets verteld. Zo komen de vrouwen in Marcus 16 bij het graf en dan is het ‘huh’. Meer niet. ‘Ze vertelden niemand iets want ze waren bang’, zo eindigt het.
Het einde van het evangelie van Marcus is één grote ‘huh’. Het is niet zo gek dat mensen al eeuwenlang dat eind een beetje raar vinden. Sommige mensen denken dat dit niet de bedoeling geweest kan zijn; en die zeggen dan, bijvoorbeeld, dat het zou kunnen dat Marcus zat te schrijven aan z’n boek en als hij bijna klaar is voelt hij opeens een hand van een Romeinse soldaat op z’n schouder, meekomen jij, en hij heeft nooit meer de gelegenheid gekregen verder te schrijven. Of er is een stukje tekst in bijvoorbeeld een brand verloren gegaan. Kan allemaal, weten we niet.
In elk geval, vanaf het begin hebben mensen het idee gehad dat het zo niet klopt. Een evangelie, een boek over Jezus, hoort niet met ‘huh’ te eindigen. Er zijn dus mensen geweest die het filmpje afgemaakt hebben; kijk maar in je Bijbel, dan komt er nog wat tekst achteraan, en daar staat meestal iets bij als ‘dit hoort er oorspronkelijk niet bij’. En als je daar op let, dan past het eind eigenlijk niet zo goed bij wat daarvoor komt.
Dat zouden wij vandaag veel beter kunnen. Wij zouden het gewoon aan ChatGPT vragen. Ik heb het niet geprobeerd, maar ik ben wel benieuwd wat eruit zou komen. Schrijf een passend eind voor het evangelie van Marcus. Als we dan toch bezig zijn kunnen we het nog wel wat overtuigender maken. Er zijn kunstmatige intelligentie apps die er een prachtig realistisch filmpje bij maken van hoe een engel de steen wegrolt en hoe vervolgens de gestorven Jezus levend en wel zijn graf uitloopt. Alternatief slot en bijbehorend filmpje zouden ongetwijfeld overtuigender zijn dan wat we nu hebben van Marcus. In een tijd dat waarheid online toch maakbaar is, kunnen we daar iets mee.

Een evangelie, een boek over Jezus, dat eindigt met ‘huh’; met ‘ze vertelden niemand iets want ze waren bang’ – kan dat eigenlijk wel? Je voelt eigenlijk allemaal wel dat het onbevredigend is. Liever was het gewoon af en kloppend geweest. En, troost je, dat hebben mensen dus al tweeduizend jaar. Het is niet gek dat we vaak de voorkeur geven aan iets wat gewoon klopt, en wat duidelijk is. Liever iets dat af is dan een einde met ‘huh’.

Helaas kan ik u dat vanochtend niet bieden, iets dat af is. Wat dat betreft is het filmpje van de tieners beter dan mijn preek. Sterker nog: dat filmpje van de tieners is wat dat betreft beter dan het hele geloof. Dat meen ik serieus. Dat filmpje is, ondanks al z’n wiebelige beelden en af en toe een vinger voor de lens, af.
Dat filmpje is af, en het spijt me heel erg, vooral voor u die hier niet zo vaak komt maar vandaag wel, juist om de opstanding te vieren. Dat doen we ook, zeker; maar het spijt me heel erg voor u, ik heb u niets te bieden dat af is. De Bijbel heeft dat niet te bieden. Wat Marcus over die eerste Paasdag vertelt is op z’n best rafelig, heel rafelig. Er komen vrouwen bij het graf, onverwachts is het graf open, er is iemand, en die vertelt hen, Hij is niet hier, en ze vluchten weg, bang als ze waren.

Dat is rafelig, dat eind, maar dat zit niet alleen in dit abrupte slot van Marcus. Het hoort bij het hele geloof zelf, dat het rafelig is. Ja, er is daar ook meer over te zeggen. Er zijn in het verleden, in de Bijbel zelf al, pogingen gedaan om iets te begrijpen van wat er hier gebeurd is, en daar zit echt wel wat in. En er zijn nog drie andere evangeliën die beschrijven wat er op die eerste Paasdag gebeurd is; allemaal leggen ze daarbij een ander accent dus ja, er is meer over te zeggen dan dit. Maar het is in dit leven nooit af; nooit sluitend, kloppend. En Marcus benadrukt dat met dit korte slot het meest van allemaal. Marcus weigert het mooier en kloppender te maken dan het is.

Het is rafelig; het eindigt met ‘huh’, met ‘ze vertelden niemand iets, want ze waren bang’. Ik begrijp dat ook wel. Dat wat er gebeurd zou kunnen zijn is ook gewoon te groot om te kunnen bevatten. Opstanding. Daar moeten we alsjeblieft niet te makkelijk over doen. Misschien is een ‘huh’, een geschokt zwijgen zoals dat van de vrouwen, wel een gepastere reactie dan dat je het begrijpelijk maakt en behapbaar. Misschien is het, als je probeert te beseffen wat er volgens de Bijbel gebeurd zou zijn met het dode lichaam van Jezus, ook wel veel logischer om bang te worden, zoals die vrouwen, dan om blij te worden.

Misschien hoort het wel, om zo te reageren op de ochtend van Pasen, en in elk geval, ik kan me indenken dat je je erin herkent. Ik ken u niet allemaal evengoed, maar desondanks.  
Ik weet dat sommigen van u een herinnering hebben aan dat je het vroeger allemaal zo zeker wist, en het was helder, maar je hebt dat niet meer op die manier. Als ik dat goed inschat voelt dat vaak als een verlies. Dat kan ik helemaal begrijpen; het is veel comfortabeler met een geloof dat wel af is. Het is paasmorgen, het graf is leeg, ‘huh’.
Ik weet dat er mensen zijn voor wie het een voortdurende worsteling is. Geloof ik wel of geloof ik niet – eigenlijk weet je het zelf niet, maar je voelt dat als het te stellig wordt of als iemand ander het te goed begrijpt, dat je helemaal afhaakt.

Het zou ook zomaar kunnen dat er mensen zijn of mensen meekijken die aarzelen. Omdat je misschien af en toe in een kerk komt, niet vaak, of je kijkt wel eens mee, en je vindt het intrigerend, maar je begrijpt er weinig van en weet niet zo goed wat je er verder mee zou willen. Of je wordt hiernaartoe meegenomen door je ouders en weet eigenlijk nog niet wat je er zelf mee wil. Wel, niet, wat dan, eigenlijk is het allemaal ook heel onduidelijk. Het is paasmorgen, het graf is leeg, ‘huh’.

Misschien hoort het wel, om zo te reageren op de ochtend van Pasen. ‘Zij vertelden niemand iets, want ze waren bang’. ‘Huh’. En je komt bij het graf en dan zit daar iemand en die spreekt je aan. Wat zegt diegene dan tegen jou, als je zo bij het lege graf komt op paasmorgen? Ik denk twee dingen, en die ter afsluiting.

Als eerste: ik hoor hem helemaal niets zeggen over bewijzen, of dat het echt gebeurd is, of over of het mogelijk is of niet dat Jezus is opgestaan. Welnee. Dat heeft denk ik weinig zin. De vraag bij Pasen is niet of het wel mogelijk is of niet mogelijk is. De eerste vraag bij Pasen is ook niet wat er precies gebeurd is en hoe al dan niet zeker je dat kunt bewijzen. Ik hoor in de tekst iets anders: het gaat om vertrouwen. Specifieker gezegd: het gaat om vertrouwen op zijn woord. Hij is opgestaan, zoals Hij gezegd heeft – dat staat er. En dat is de vraag voor ons: durf je hem te vertrouwen? Durf je je in alle ‘huh’s van Pasen en van de rest van je leven aan hem toe te vertrouwen?

En als tweede: wat moet je dan doen? Terug naar Galilea. Dat zegt de jongeman bij het graf. Terug naar Galilea, dat is ook: terug naar het begin van het evangelie. Opnieuw achter hem aan gaan. Opnieuw zijn leerling worden. Opnieuw ontdekken, net als dat in het evangelie gaat, dat je hem eigenlijk nooit goed begrepen hebt; dat je heel vaak heel bekrompen op hem hebt gereageerd. Opnieuw met hem leven. Dan zal je het ontdekken, voor het eerst of opnieuw, wie Hij was, dan zal je het hem horen zeggen, hoe het zal gaan, ‘Ik ga naar Jeruzalem om te sterven, maar Ik zal opstaan’, en misschien begrijp je het weer niet en weer niet en nooit, maar als je dan weet hoe het gegaan is, zoals Hij zei, dan is de vraag: vertrouw je hem genoeg om verder met hem op weg te gaan? Vertrouw je hem, de Levende?

Terug naar Galilea; weer met Hem op weg. ‘Hij gaat al voor je uit’, dat zegt de jongeman bij het graf. En misschien ben je nog met stomheid geslagen, zoals die vrouwen. ‘Huh’. ‘Ze vertelden niemand iets, want ze waren bang’. Totdat langzaam, geleidelijk het openbreekt; totdat je het een beetje durft geloven. Hij leeft, de Heer is waarlijk opgestaan. Halleluja.
Amen